سری مصاحبه با رهبران موفق
مصاحبه با جف بزوس
بنیان‌گذار و مدیرعامل آمازون مالک و صاحب روزنامه واشنگتن‌پست
قسمت یکم
منتشر شده در مجله کسبوکار هاروارد
وقتی می‌توانی با تجزیه‌وتحلیل تصمیم بگیری، باید همین کار را بکنی. اما اغلب در زندگی پیش می‌آید که مهم‌ترین تصمیم‌هایت همیشه بر اساس غریزه، شم، سلیقه و قلبت رقم می‌خورند.
جف بزوس نخستین شخصی نبود که فکر فروش اینترنتی کتاب به ذهنش رسید. زمانی که او در سال ۱۹۹۴ شرکت آمازون را تاسیس کرد، افراد دیگری این کار را شروع کرده بودند. اما او در این فکر بود که چگونه با استفاده از نرم‌افزاری بهتر، روند فروش را بهتر کند. حتی مهم‌تر از آن، جف در نهایت در فکر فروش همه چیز از طریق اینترنت بود، آن هم زمانی که اینترنت هنوز به‌نوعی نوپا محسوب می‌شد.
نخستین بار در سال ۱۹۹۵، جف بزوس را در محل کار جدیدش در شهر سیاتل ملاقات کردم. در واقع، علت ملاقات من با او این بود که ببینم آیا می‌توان مذاکرات قرارداد یکی از شرکت‌های کارلایل، یعنی شرکت بیکر و تیلور، دومین شرکت توزیع‌کننده کتاب را که دو سال قبل بی‌نتیجه مانده بود، پی بگیرم یا خیر. طبق این قرارداد، شرکت بیکر و تیلور به آمازون اجازه می‌داد تا کتاب‌های چاپ شده آن را در اینترنت به فروش برساند.
نخستین بار که جف با شرکت مزبور روبرو شد، از نظر نقدینگی اصلاً وضعیت خوبی نداشت. بنابراین، پیشنهاد مالکیت مقداری از سهام شرکت جدید خود، یعنی آمازون را به آن‌ها ارائه کرد. نماینده ما درخواست پول نقد کرد و سرانجام بر روی مبلغ سالانه ۱۰۰ هزار دلار برای مدت ۵ سال به توافق رسیدیم.
وقتی کم‌کم متوجه شدم که شاید مالکیت سهام بهتر از قرارداد باشد، تصمیم گرفتم برای دیدن جف به سیاتل بروم. او مؤدبانه گفت دیگر نیازی به کتاب‌نامه ندارد و شرکت پیشرفت خوبی داشته. این را هم گفت که بیکر و تیلور در ابتدای کار به او کمک کرده‌اند و به جای پرداخت‌های نقدی سالانه به ما مقداری سهام (تقریباً یک درصد از سهام آمازون) را خواهد داد. متأسفانه ما به اندازه کافی به آمازون اطمینان نداشتیم و سهامشان را کمی پس از ارائه عمومی سهام شرکت‌ها در سال ۱۹۹۶، به قیمت حدود ۸۰ میلیون دلار فروختیم. این بزرگ‌ترین اشتباه من در زمینه کسبوکار بود. امروزه ارزش آن سهام بعد از خورد کردن آن و صدور سهم‌های جدید، به حدود ۴ میلیارد دلار می‌رسید.
از آن زمان تا به امروز، جف بزوس با فعالیت‌های مختلفی که داشته، ثروتمندترین و معروف‌ترین چهره جهان شده است. ارزش بازاری سهام آمازون از یک میلیارد دلار فراتر رفته، در اوایل سال ۲۰۲۰ بیش از ۸۴۰ هزار نفر کارمند تمام‌وقت و پاره‌وقت داشته، یکی از معروف‌ترین برندهای جهان است و به نظر می‌رسد در تمام نقاط ایالات‌متحده حضور دارد و به تدریج حضور آن در تمام نقاط جهان بیشتر خواهد شد.
در خلال سال‌ها، تا حد زیادی جف را شناخته و چند باری با او مصاحبه کرده‌ام. (یک‌بار در محفلی خصوصی همراه بیل گیتس بود، نخستین باری که این دو همسایه و پیشگامان کسبوکار، به صورت مشترک در مصاحبه‌ای شرکت کرده بودند. ای کاش، شرح مضبوط یا مکتوب یکی از محبوب‌ترین مصاحبه‌هایم وجود داشت.) جف علاوه‌براین که رهبری فوق‌العاده است، به عنوان یک مصاحبه‌شونده هم نظیر ندارد: سرگرم‌کننده، رک، بصیر، فروتن، دانا و جالب؛ یک ترکیب نادر!
همه می‌خواهند بدانند جف چطور توانست آمازون را بسازد و در مدت نسبتاً کوتاهی تا این حد به موفقیت برسد. او در این مصاحبه که در سپتامبر ۲۰۱۸ در واشنگتن انجام‌شده، تعدادی از رموز موفقیتش را برملا می‌کند:
آمادگی برای ریسک کردن و شکست خوردن، تمرکز بر برنامه‌ها و اهداف درازمدت، مقدم دانستن مشتریان، خواب شبانه کافی، خودداری از گرفتن تصمیم‌های حیاتی در صبح خیلی زود یا شب دیروقت و داشتن والدینی حمایتگر.
البته، اگر پیگیری این الگو به خودی خود کافی بود، امروزه تعداد زیادی جف بزوس و آمازون داشتیم. تصور می‌کنم ویژگی‌های دیگری نیز وجود دارند که در مورد جف بزوس منحصربه‌فرد می‌باشند.
نویسنده: در سال ۲۰۱۸ سهام شما عملاً ۷۰ درصد افزایش یافت. آیا تصور می‌کنید در این موفقیت فقط یک عنصر تأثیرگذار بوده یا چندین عامل مؤثر بوده‌اند؟
جف بزوس: ما در آمازون جلسات همگانی داریم و الآن ۲۰ سال است که تقریباً در هر جلسه می‌گوییم: «وقتی ارزش سهام یک‌ماهه ۳۰ درصد ترقی می‌کند، فکر نکنید ۳۰ درصد باهوش‌ترید؛ چون وقتی سهام در یک ماه ۳۰ درصد پایین بیاید، اصلاً احساس خوبی نیست که خودمان را ۳۰ درصد خنگ‌تر بدانیم.»
این واقعیتی است که رخ می‌دهد. وارن بافت دائم این سخن ارزشمند بنجامین گراهام را نقل می‌کند که بازار سهام در کوتاه‌مدت مانند دستگاه رأی‌گیری و در بلندمدت، مانند ترازو یا باسکول است. هرگز وقت خود را صرف فکر کردن به قیمت روزانه سهام نکنید. من خودم این کار را نمی‌کنم.
نویسنده: تو ثروتمندترین مرد جهان شده‌ای. آیا این چیزی است که واقعاً می‌خواستی؟
جف بزوس: هیچ‌وقت دنبال این عنوان نبودم. به دومین فرد ثروتمند جهان بودن هم راضی بودم .بیشتر ترجیح می‌دهم بگویند «جف بزوس مخترع» یا «جف بزوس کارآفرین» یا «جف بزوس پدر»؛ این چیزها خیلی بیشتر برای معنی دارد. ۱۹ درصد سهام آمازون مال من است، یعنی آمازون تقریباً یک تریلیون دلار ارزش دارد. من مالک ۱۶ درصد آمازون هستم و ارزش دارایی آمازون حدود یک میلیارد دلار می‌باشد. این نکته بدین معناست که ماه ۸۴۰ میلیارد ثروت برای دیگران خلق کرده‌ایم. من کاملاً بر این باور هستم که نظام سرمایه‌داری و بازار آزاد توانایی لازم را برای کارآفرینی و حل بسیاری از مسائل جهان را دارد. البته ممکن است این نظام نتواند تمام مسائل جهان، اما بسیاری از این مسائل را حل کند.
نویسنده: تو در ایالت واشنگتن، نزدیک سیاتل زندگی می‌کنی. اسم مردی که حدود ۲۰ سال ثروتمندترین مرد جهان بود بیل گیتس است. چطور شده است که دو مرد ثروتمند جهان نه تنها در یک کشور، یک ایالت، یک شهر، بلکه در یک محله زندگی می‌کنند؟ این محل چیزی دارد که ما هم باید بدانیم؟ هنوز خانه‌ای برای فروش در آن‌جا پیدا می‌شود؟
جف بزوس: من بیل را همین چند وقت پیش دیدم و در این مورد باهم شوخی می‌کردیم و می‌خندیدیم. من به او گفتم: «خوش‌آمدی!» او هم بلافاصله به طرف من برگشت و گفت: «خیلی ممنون.»
ادامه دارد ...
Interview series with successful leaders
Interview with Jeff Bezos
Founder and CEO of Amazon, owner and owner of the Washington Post newspaper
Part 1
Published in Harvard Business Journal
